Τόπος τιμής, μνήμης και εθνικής συνείδησης

Στην ανατολική είσοδο του Αυγόρου, κατά μήκος του κεντρικού δρόμου που ενώνει το Δημοτικό Διαμέρισμα με το Λιοπέτρι, δεσπόζει ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου – το Μνημείο Μόδεστου Παντελή και Αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α..

Το μνημείο ανεγέρθηκε το 1985 με πρωτοβουλία των αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. και της κοινότητας Αυγόρου, στον τόπο της θυσίας του Μόδεστου Παντελή από το Λιοπέτρι, του πρώτου πεσόντα – μέλους της οργάνωσης. Ο Μόδεστος Παντελή σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία, στην προσπάθειά του να κόψει καλώδιο υψηλής τάσης ως πράξη αντίστασης εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας – μια θυσία που σφράγισε την αρχή του ένοπλου αγώνα.

Η προσέγγιση στο μνημείο είναι ιδιαίτερα συμβολική: ο επισκέπτης διασχίζει ένα δρομάκι πλαισιωμένο από 111 ψηλά κυπαρίσσια, που παραπέμπουν στην αθανασία των ηρώων. Στα προπύλαια, έξι μαρμάρινες πλάκες αφηγούνται την ιστορία και τη φιλοσοφία του μνημείου:

• Η πρώτη παρουσιάζει τις βασικές αρχές ίδρυσης του χώρου
• η δεύτερη τους συντελεστές της κατασκευής
• η τρίτη και η τέταρτη καταγράφουν την ιστορική πορεία της Κύπρου από το 6020 π.Χ. έως το 1974 μ.Χ.
• η πέμπτη και η έκτη αφορούν τη θεμελίωση και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου από τον τότε Υπουργό Οικονομικών και μετέπειτα Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, κ. Χριστόδουλο Χριστοδούλου

Στην καρδιά του μνημείου, οι επισκέπτες αντικρίζουν μπρούντζινες πλάκες με τα ονόματα 238 ηρωομαρτύρων που έπεσαν για την ελευθερία της πατρίδας, ενώ στο εσωτερικό του Τύμβου παρουσιάζονται 108 μορφές ηρώων του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., σε μια σύνθεση γεμάτη συμβολισμό, συγκίνηση και σεβασμό.

Ξεχωριστή θέση στον χώρο κατέχει το Παρεκκλήσι, το οποίο είναι αφιερωμένο συμβολικά:

• στον Πρωτομάρτυρα Άγιο Στέφανο
• στον Απόστολο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο
• στον Μόδεστο Πατριάρχη Ιεροσολύμων
  ως μνημείο πίστης και τιμής στον πρωτομάρτυρα του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., Μόδεστο Παντελή

Το παρεκκλήσι και το μνημείο αποτελούν ενιαίο σύνολο, τονίζοντας τον αδιάρρηκτο δεσμό της πατρίδας με την πίστη και τη θρησκευτική παράδοση. Συμπληρωματικά, στον χώρο έχουν τοποθετηθεί τέσσερις ξύλινοι πάσσαλοι, οι οποίοι παραπέμπουν στον τρόπο δράσης των αγωνιστών και υπενθυμίζουν με ρεαλισμό τις συνθήκες και το μέγεθος της θυσίας.

Το Μνημείο Μόδεστου Παντελή είναι ένας ιερός τόπος που διαφυλάσσει τη μνήμη, ενισχύει την εθνική συνείδηση και προσφέρει χώρο περισυλλογής, ιστορικής γνώσης και τιμής στους ήρωες που έγραψαν με το αίμα τους την ιστορία της σύγχρονης Κύπρου.